فیلم | اصلاح اندیشه و احساس براساس معیارهای قرآنی

استاد سیدمحسن میرباقری، مدرس معارف قرآنی در قسمت سیزدهم و پایانی مجموعه «اخلاق در قرآن» می‌گوید: ساختار وجودی انسان از سه بخش تشکیل شده است که دو مورد آن در نهاد انسان قرار دارد و سومی نتیجه آن دو است. این دو بخش اساسی عبارت‌اند از: تفکر و احساس و سومین بخش عمل است که از تفکر و احساس منشعب می‌شود. تفکر انسان مقدمه عمل اوست و عمل، فرع بر اندیشه است.

اگر کسی بتواند تفکر و احساس خود را خدایی کند، اعمال او نیز خودبه‌خود خدایی خواهد شد؛ زیرا عمل انسان تابعی از تفکر و احساس اوست. قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید: «قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَىٰ شَاكِلَتِهِ» (اسراء: 84) یعنی «بگو هر کس براساس شاکله (ساختار درونی) خود عمل می‌کند.» مفسران معانی مختلفی برای «شاکله» ذکر کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد که شاکله همان مجموعه اندیشه و احساس انسان باشد. بنابراین، اگر بخواهیم شخصیت و زندگی خود را براساس تعالیم الهی شکل دهیم، باید تفکر و احساس خود را مطابق قرآن اصلاح کنیم. نخستین گام در مسیر اصلاح، اصلاح تفکر براساس قرآن است. باید تصمیم بگیریم که تنها براساس معیارهای قرآنی بیندیشیم و هر فکری را با میزان قرآن بسنجیم. پس از آن، نوبت به اصلاح احساسات می‌رسد، به‌گونه‌ای که قلب و تمایلات ما نیز در مسیر صحیح قرار گیرد.